Dokładna identyfikacja niedoborów mikro i makroelementów na podstawie widocznych objawów roślin jest bardzo trudna i wymaga dużego doświadczenia. Objawy bardzo często są do siebie podobne. Co więcej, objawy niedoborów tych samych pierwiastków mogą być różne w zależności od poziomu niedoborów i rodzaju rośliny, na którą wpływają. Identyfikacja komplikuje się jeszcze bardziej, gdy w tym samym czasie występuje więcej niż jeden niedobór lub nadmiar.
Należy również pamiętać, że nie wszystkie niepokojące zmiany w wyglądzie i kondycji roślin są wynikiem niewłaściwego nawożenia. Przyczyną może być niewystarczający poziom oświetlenia, toksyczność niektórych leków wprowadzonych do akwarium lub po prostu mechaniczne uszkodzenia spowodowane przez ryby lub ślimaki. Dlatego należy być ostrożnym, oceniając objawy niedoborów.
Fosfor (P) w akwarium
Fosfor jest makroelementem i składnikiem kwasu nukleinowego i fosfolipidów. Odgrywa kluczową rolę w procesach energetycznych komórek.
Najczęściej stosowanymi źródłami fosforu są: diwodorofosforan potasu (KH2PO4) lub wodorofosforan potasu (K2HPO4). Zalecany poziom fosforu to 0,5 – 1 ppm; chociaż niektórzy akwaryści uważają, że idealny poziom to około 2 ppm. Ilość fosforu w zbiorniku należy regularnie monitorować (przynajmniej przez kilka pierwszych miesięcy od założenia akwarium). Akwaria dobrze oświetlone z dodatkiem CO2 (nawet w tych z dużą populacją ryb) często wymagają dawkowania fosforu.
Zwykłe dawkowanie to około 1 ppm PO4 na tydzień.
Niedobór fosforu w akwarium
W zbiornikach roślinnych niedobór fosforu jest dość powszechny. Często jedynym objawem jest zahamowanie wzrostu roślin (w poważniejszych niedoborach wzrost jest całkowicie zablokowany). Innym często występującym objawem niedoboru fosforu jest zmniejszenie rozmiaru liści.
Objawy zwykle pojawiają się na starszych liściach, ale z czasem mogą rozprzestrzenić się również na młodsze rośliny. Liście stają się ciemnozielone, fioletowo-liliowe (może to również dotyczyć łodyg) lub zachowują swój normalny kolor. W niektórych przypadkach końcówki liści brązowieją i więdną, czasami opadają. Roślina może również zahamować kwitnienie. Innym objawem zauważalnym w akwariach może być brak fotosyntezy (brak widocznych bąbelków mimo dobrego poziomu światła i CO2) oraz wzmożony wzrost zielenic na liściach i szkle.
Nadmiar fosforu w akwarium
W roślinnych zbiornikach nadmiar fosforu jest mało prawdopodobny. Ewentualnymi objawami nadmiernego poziomu fosforu może być niedobór mikroelementów, zwłaszcza cynku, miedzi, żelaza, manganu i według niektórych źródeł potasu. Wbrew powszechnemu poglądowi, nadmiar fosforu (3-5 ppm) nie prowadzi do wzmożonego wzrostu glonów.
