Bass słoneczny (Lepomis gibbosus) to gatunek ryby okoniokształtnej pochodzącej ze wschodniej części Ameryki Północnej. Dzięki swojemu kolorowemu ubarwieniu zyskał popularność jako ozdoba oczek wodnych i akwariów. Na teren Europy został sprowadzony pod koniec XIX wieku, do Polski trafił w okresie międzywojennym. W krótkim czasie opanował wody otwarte. Jak? W wyniku ucieczek z hodowli, przypadkowych zawleczeń z narybkiem gatunków karpiowatych i nieprzemyślanych introdukcji. Obecnie jest szeroko rozpowszechniony w Europie, gdzie konkuruje z gatunkami rodzimymi. Niestety, pomimo prawnych ograniczeń, bass słoneczny jest wciąż dostępny w obrocie na krajowym rynku zoologicznym.
Inwazyjny gatunek obcy
Bass słoneczny występuje w Polsce przede wszystkim w Odrze i jej dopływach, lokalnie także w dorzeczu Wisły. Nie ogranicza się jedynie do wód podgrzanych, choć w nich zdecydowanie występuje liczniej. Największą jego populacje opisano w wodach podgrzanych kanału ciepłego Dolna Odra k. Gryfina, który z łatwością zdominował.
Ten inwazyjny gatunek obcy ma negatywny wpływ przede wszystkim na populacje wodnych bezkręgowców, larw płazów i ikry ryb.
Uwaga!
W przypadku obserwacji lub odłowienia bassa słonecznego w polskich wodach koniecznie wykonaj fotografie oraz prześlij ją wraz z datą i lokalizacją do Łowcy Obcych za pośrednictwem www.facebook.com/LowcaObcych lub www.lowcaobcych.pl. Zgłoszenia takich znalezisk są niezbędne w prowadzeniu efektywnej ochrony przyrody w Polsce. Pamiętaj by odłowionego bassa słonecznego nie wprowadzać z powrotem do wody!
Ograniczenia prawne
Bass słoneczny został ujęty na unijnej liście inwazyjnej gatunków obcych stanowiących zagrożenie dla środowiska naturalnego i gospodarki człowieka, w związku z czym jego przetrzymywanie, rozmnażanie, hodowla, oferowanie do sprzedaży, zbywanie podlega prawnym ograniczeniom (zgodnie z art. 120 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody). Niestety, ze względu na lukę prawną wynikającą z występowania gatunku jedynie na liście unijnej i jego braku na liście krajowej, w Polsce nie można otrzymać zezwolenia na odstępstwa od wymienionych ograniczeń. W przypadku prowadzenia badań naukowych przez instytucje naukowe istnieje możliwość otrzymania odrębnej zgody na wykorzystanie gatunku do celów badawczych. Przewidziana wysokość mandatu za chów, hodowlę oraz wykorzystywanie tego gatunku w Polsce bez właściwej zgody wynosi 5 000 zł.
Przepisy prawne
- Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody
- Rozporządzenie UE nr 1143/2014 w sprawie działań zapobiegawczych i zaradczych w odniesieniu do wprowadzania i rozprzestrzeniania inwazyjnych gatunków obcych
Posiadam bassa słonecznego w swoim akwarium lub oczku wodnym. Co powinienem zrobić?
Bądź odpowiedzialny. Przede wszystkim pod żadnym pozorem nie uwalniaj bassa słonecznego (tak jak każdego innego gatunku obcego) do środowiska naturalnego (np. pobliskiego zbiornika wodnego czy rzeki), nawet jeśli występują tam już bassy słoneczne. Niezależnie od liczby posiadanych bassów – nie rozprzestrzeniaj ich na rynku zoologicznym, nie sprzedawaj, nie przekazuj dalej. Nie promuj utrzymania tego gatunku w akwarium poprzez prezentację fotografii w Internecie, szczególnie na portalach społecznościowych czy forach akwarystycznych. Możesz utrzymywać osobniki tego gatunku do ich naturalnej śmierci, jeśli w momencie wpisania tego gatunku na listę (sierpień 2019 r.) były one już w Twoim akwarium/oczku wodnym. W przypadku rezygnacji z dalszego chowu – skontaktuj się z Łowcą Obcych – www.facebook.com/LowcaObcych lub www.lowcaobcych.pl.
