Syndrom starego akwarium to stan, w którym środowisko zbiornika uległo degradacji z biegiem czasu. Dotyczy to w szczególności wody. Poza niektórymi przypadkami przerostu glonów, na ogół jest niewiele widocznych oznak zmian, jakie zaszły w parametrach wody. Wykonanie testu wody może pokazać dokładnie pojawiający się problem.
Syndrom starego akwarium: objawy i symptomy
Po wykonaniu testu wody, można zauważyć znaczny wzrost poziomu azotanów i fosforanów. pH, GH (twardość ogólna) i KH (twardość węglanowa) będą zupełnie inne niż w przypadku wody świeżej. Ogólnie pH staje się z czasem coraz bardziej kwaśne. Spadające pH jest często oznaką syndromu starego zbiornika.
Właściciele akwariów mogą zakładać, że wszystko jest w porządku, bo ryby wciąż żyją i teoretycznie mają się dobrze. Jednak po dodaniu nowych ryb zwykle umierają one w krótkim czasie. Wtedy dużo osób mylnie przypisuje problem do wątpliwego zdrowia świeżo zakupionych rybek. Powinno to jednak podpowiedzieć wam, że coś dzieje się nie tak w akwarium i czas na porządek.
Przyczyny
Zrozumienie, co powoduje syndrom starego zbiornika jest tak proste jak zrozumienie, że twoje akwarium jest zamkniętym środowiskiem. Tak jak nowy dom, nowy zbiornik jest czysty i nieskazitelny. Gdy jednak ktoś wprowadzi się do domu i zacznie w nim mieszkać (jak ryba w akwarium), zaczyna robić się bałagan. Jeżeli się go nie sprząta, brud zaczyna się gromadzić.
Nadmiar pokarmu i odchody ryb opadają na dno i zalegają w żwirze lub są zasysane do filtra. Woda wyparowuje i pozostawia osad na szkle. W swoim domu czyścisz stare śmieci z lodówki, odkurzasz podłogi i wyjmujesz śmieci. Kto to robi dla akwarium? Jeśli tego nie zrobisz, nikt tego nie zrobi. Wszystko, co trafia do zbiornika, pozostaje w nim w jakiejś formie, dopóki nie podejmiesz kroków w celu ich usunięcia. Kiedy właściciel akwarium nie wykonuje regularnej konserwacji, zbiornik stopniowo gromadzi odpady, które zmieniają skład chemiczny wody. (Zobacz też: Jak często czyścić filtr w akwarium)
Chociaż filtr usunie większość zanieczyszczeń z wody, odpady pozostają w filtrze, dopóki ich nie wyczyścisz. To samo dotyczy toksycznych związków chemicznych, takich jak amoniak (NH3) i azotyny(NO2). Tak, pożyteczne bakterie przekształcą je w mniej toksyczną formę azotanów (NO3). Jednak produktami ubocznymi tego procesu konwersji są inne chemikalia, które w dużych ilościach też nie są zdrowe dla ryb. Pamiętaj, wszystko pozostaje w zbiorniku, dopóki go nie wyczyścisz.
Ponieważ wszystko to dzieje się powoli, ryby w zbiorniku mają czas na dostosowanie się do zmian składu chemicznego wody. Słabsze często umierają, ale silniejsze przeżywają, chociaż są bardziej podatne na choroby i zwykle mają krótszą żywotność. Każda nowo dodana ryba w takim zbiorniku może szybko zginąć, ponieważ nie jest w stanie tak szybko dostosować się do nietypowego składu chemicznego wody.
Usuwanie zespołu starego akwarium
Nie rób żadnych, dużych i nagłych zmian wody. Trzeba do tego cierpliwości, robić to w sposób powolny lecz stabilny. Nagła zmiana dotychczasowego środowiska rybek może je po prostu zabić. Najlepszym rozwiązaniem jest codzienna zmiana wody od 10 – 15% całkowitej pojemności. Oznacza to, że jeżeli mamy akwarium o pojemności 60 litrów, dziennie możemy usunąć z niego nie więcej jak 6-9 litrów starej wody (np. podlać nią kwiatki), oraz dolać świeżej, z której wcześniej usunęliśmy chlor (np. uzdatniaczem do wody lub przez pozostawienie jej w wiadrze przez 24 h).
Dokładnie monitoruj poziom amoniaku NH3 i pH, początkowo codziennie testując. Jeśli poziom amoniaku zacznie się gwałtownie zmieniać, pomiń zmiany wody na kilka dni, aby sytuacja się ustabilizowała. Testuj poziomy azotanów co tydzień, aby określić, czy spadają zgodnie z oczekiwaniami.
Wraz z poprawą parametrów wody można wymienić lub wyczyścić media filtracyjne oraz odmulić zbiornik. Ponownie badanie wody jest ważne, aby upewnić się, że skład chemiczny wody nie zmienia się dramatycznie. Ostatecznym celem jest zero amoniaku, zero azotynów i pH zbliżone do wody, którą wlewamy do akwarium, niezależnie od tego, czy jest to woda z kranu, czy specjalnie przygotowana woda.
Zapobieganie zespołowi starego akwarium
Jak w przypadku wcześniejszego porównania do domu. O wiele łatwiej jest coś systematycznie serwisować niż pozwolić, by doszło do poważnej awarii. Również tutaj, znacznie lepszym podejściem jest zapobieganie sytuacjom, które pomagają w gromadzeniu się odpadów w zbiorniku. Warto regularnie konserwować filtry i testować wodę. Nie tylko wtedy, gdy spadnie przepływ czy pojawią się wykwity. Podmiany wody powinny być regularne – najlepiej raz w tygodniu. Zwykle 15 – 30 %, chyba, że zbiornik jest mocno zarybiony.
Konserwację filtra należy wykonywać co miesiąc, razem z czyszczeniem wnętrza zbiornika. Resztki, takie jak nadmiar jedzenia, należy natychmiast usunąć ze zbiornika w momencie ich wystąpienia. Samo sprzątanie to jednak za mało. Testy wody są kluczem do opanowania potencjalnych problemów. Wystarczy raz na miesiąc badać parametry. Nie zapomnij zapisać wyników, by móc je porównać z poprzednimi i przyszłymi.
Jeśli zmieni się pH lub jeśli zauważysz, że którykolwiek z innych parametrów drastycznie wzrósł, powinieneś przyspieszyć harmonogram czyszczenia i wymiany wody. Przy dobrej konserwacji i uważnej obserwacji być może twoje akwarium nie doświadczy syndromu starego zbiornika.
